Shakespeare çalışırken

Çalışmaya başlamadan önce üstüne çalışılacak olan eserin mümkünse iki dilli olanı ile yoksa da bir İngilizce (asıl metin) bir de ana dile yapılan çevirisini edinmeniz işinizi görür. Bu aşamadan sonra karşılaştırmalı olarak metni okumanız, Shakespeare'in o "anlaşılamaz" denilen dili için epey yardımcı olacaktır. Benim tavsiyem şu sıralamadan yana; önce çalışılacak oyun hakkında bir bilgi edinmek, daha sonra oyunu okumak ve en son da oyunun adaptasyonunu izlemektir.

Macbeth üstüne çalıştığım için şimdi onun üzerine bir örnekleme yapalım: Geçen gün de bahsettiğim gibi Macbeth (2010) çok başarılı bir yakın dönem Macbeth uyarlaması. Bildiğimiz gibi Shakespeare oyunlarının tamamını sahnede oynansın diye yazdı. Bu nedenle oyunların adaptasyonların görmek birçok noktada oyunu okurken kafanızda oluşan soru işaretlerinin giderilmesi için bire bir olacaktır. Oyunlarında pek fazla sahne yönlendirmesi ("stage direction") yazmadığı için, sahnede dönen olaylara zaman zaman kendinizi uzak hissetmeniz olağandır, bu noktada görsel bir uyarlama izlemek bu uzaklık hissini ortadan kaldırır. 

Macbeth için söylemek gerekirse bence şu 2010 yapımı Macbeth ile başlanabilir izlemeye. Macbeth rolünü oyuncu Patrick Stewart oyunuyor, önceden de oynadığı Shakespeare oyunları var. Ve tabii ki BBC yapımı olan Macbeth. Aslında bu BBC yapımı Shakespeare koleksiyonu oldukça işlevsel, her oyununun bir uyarlaması bulunur ve metnin aslına oldukça sadıklar. 

Okuma olarak ise; 

Minâ Urgan, İngiliz Edebiyatı Tarihi, YKY

Minâ Urgan, Shakespeare I-II 
Germaine Greer, Shakespeare, çev.Hakan Gür Dost Kitabevi

Terry Eagleton, William Shakespeare, çev. A. Cüneyt Yalaz, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 

William Shakespeare, Macbeth, çev. Sabahattin Eyüboğlu, İş Bankası Kültür Yayınları (özsöz olarak konulan bölümler kısa ama kullanışlı bilgiler içerir, hemen bütün çevirilerin baş kısmında vardır.) 

William Shakespeare, Macbeth, Bantam Classic (bana kalırsa en güzel Shakespeare basan yayınevlerinden birisidir, bunun hakkında daha sonra bahsederiz.)

Jstor, Questia, archieve, ve tabii google.books da işinizi bu noktada görebilir.

Daha bir sürü kitap ve film önerebilirim ama üstünde çalışma yapmaya başlandığında bir noktadan sonra zaten kendiniz o kitapları ya da filmleri buluyorsunuz. Çok dağılmazsanız internet Shakespeare çalışmak için bir okyanus.

Okuma yaparken fonda da güzel bir müzik olursa ve yanında çay ya da iyi çekirdekten bir kaave... Shakespeare ile birlikte biraz daha onun dünyasına kayabilirsiniz, güzel olmaz mı?

P.S. Macbeth yerine Henry I-II-III ya da Romeo & Juliet koyabilirsiniz, yöntem aynı.